Τι είναι η σπονδυλολίσθηση;  

Ο όρος σπονδυλολίσθηση περιγράφει αυτό που συμβαίνει όταν ένα οστό στη σπονδυλική στήλη (σπόνδυλος) «γλιστρά» προς τα εμπρός σε σχέση με το ακριβώς από κάτω του. Φυσιολογικά, όλα τα οστά της σπονδυλικής στήλης ευθυγραμμίζονται σα δομικά στοιχεία και συγκρατούνται εκεί από τους οστικούς αρμούς, τους δίσκους, τους συνδέσμους και το σχήμα των οστών. Εάν μία από αυτές τις δομές αποτύχει για οποιονδήποτε λόγο, επιτρέπει στο οστό να κινηθεί προς τα εμπρός και εκτός θέσης, με αποτέλεσμα ένα «σκαλοπάτι» στο κατά τα άλλα αρμονικό σχήμα της σπονδυλικής στήλης, όταν την παρατηρούμε από το πλάι. Παθολογίες που επηρεάζουν τη σπονδυλική στήλη μπορούν να προκαλέσουν τη σπονδυλολίσθηση (εμπρόσθια ολίσθηση). Ορισμένες από τις αιτίες στα παιδιά περιλαμβάνουν:

• Κενά στον σπόνδυλο ή παραμορφωμένα μέρη του σπονδύλου (ισθμική ή λυτική)
• Λοίμωξη ή όγκος που επηρεάζει τον σπόνδυλο (παθολογική)
• Ασυνήθιστα διαμορφωμένοι σπόνδυλοι από τη γέννηση (συγγενής)
• Τραυματισμός όπως πχ τροχαίο ατύχημα (τραυματική)

Η σοβαρότητα μιας σπονδυλολίσθησης καθορίζεται από τον βαθμό που έχει ολισθήσει το οστό προς τα εμπρός.

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου έχει σπονδυλολίσθηση;

Ο συνηθέστερος τρόπος διάγνωσης μιας σπονδυλολίσθησης είναι με απλές ακτινογραφίες. Μπορεί να υπάρχει:

• Πόνος στη μέση
• Πόνος, καρφίτσες και βελόνες, μούδιασμα ή αδυναμία στα κάτω άκρα λόγω πίεσης στις νευρικές ρίζες
• Δυσκολία στο περπάτημα λόγω πόνου ή αίσθημα αδεξιότητας
• Υπερβολική λόρδωση (κλιση προς τα πίσω) της μέσης και σφιχτοί προσαγωγοί (το παιδί λυγίζει τα γόνατα και τα ισχία για να σταθεί όρθιο)

Γιατί έχει σημασία;

Η σπονδυλολίσθηση μπορεί να προκαλέσει πόνο στην μέση που δεν υφίεται. Μπορεί να οδηγήσει σε πίεση στις νευρικές ρίζες και αυτό με τη σειρά του να προκαλέσει πόνο, καρφίτσες και βελόνες, μούδιασμα ή αδυναμία στα κάτω άκρα. Συνήθως αυτά τα συμπτώματα χρειάζονται θεραπεία. Σε παιδιά, με ολίσθηση που επιδεινώνεται, μπορεί να χρειαστεί θεραπεία για την πρόληψη μελλοντικών προβλημάτων.  

Τι πρέπει να κάνω αν νομίζω ότι το παιδί μου έχει σπονδυλολίσθηση;

Μιλήστε στον παιδίατρό σας. Εάν ο παιδίατρος σας έχει την παραμικρή ανησυχία για την ύπαρξη σπονδυλολίσθησης, θα σας παραπέμψει σε ειδικό. Μόλις επιβεβαιωθεί η σπονδυλολίσθηση, θα χρειαστεί να δείτε έναν χειρουργό της σπονδυλικής στήλης σε ένα αναγνωρισμένο κέντρο παραμορφώσεων της  σπονδυλικής στήλης που θα αξιολογήσει το παιδί πλήρως και θα συζητήσετε για αυτά που μπορεί να χρειαστεί στο μέλλον. Τις περισσότερες φορές, δεν θα είναι τίποτα σοβαρό και θα χρειαστεί απλώς παρακολούθηση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να είστε σίγουροι, οπότε πρέπει οπωσδήποτε να δείτε τον εξειδικευμένο γιατρό. Εάν υπάρχει πόνος, ίσως είναι καλύτερο να σταματήσει τα αθλήματα μέχρι να σας δει ο ειδικός.

Πώς θα ελέγξει ο γιατρός εάν έχω σπονδυλόλυση;

Το πρώτο πράγμα που θα κάνει ο ειδικός είναι να συζητήσει μαζί σας τις ανησυχίες σας και να πάρει ένα αναλυτικό ιατρικό ιστορικό. Θα κάνει ερωτήσεις σχετικά με την υγεία του παιδιού γενικά, για το πώς επηρεάζει η σπονδυλολίσθηση τη ζωή του και θα προσπαθήσει να πάρει μια ιδέα για το πόση ακόμα ανάπτυξη θα έχει. Ο γιατρός κατόπιν θα εξετάσει το παιδί. Θα χρειαστεί να εξετάσει την μέση του, και τα πόδια του. Φορώντας σορτς και μπλουζάκι ή αθλητικό σουτιέν θα κάνει το παιδί να νιώσει πιο άνετα κατά την εξέταση.

Κατόπιν, θα σας στείλει για ειδικές ακτινογραφίες ή και μαγνητική. Είναι απαραίτητες για να επιβεβαιώσει αν υπάρχει σπονδυλολίσθηση και πόσο σοβαρή είναι. Ίσως να θέλει να γίνουν κάποιες περαιτέρω εξετάσεις, συνήθως αξονική τομογραφία. Στα μικρότερα παιδιά, μια σπονδυλολίσθηση μπορεί να παρακολουθείται με επαναλαμβανόμενες ακτίνες.

Πώς αντιμετωπίζεται η σπονδυλολίσθηση;

Η σπονδυλολίσθηση αντιμετωπίζεται εάν υπάρχουν συμπτώματα πόνου ή νευρολογικά συμπτώματα που σχετίζονται με αυτήν. Σε ένα παιδί μία μεγάλη σπονδυλολίσθηση μπορεί να χρειαστεί θεραπεία.

1. Φυσιοθεραπεία

Αν και η φυσιοθεραπεία δεν θεραπεύει τη σπονδυλολίσθηση ή την αιτία, μπορεί να βοηθήσει με τον πόνο.

2. Κηδεμόνες

Οι κηδεμόνες χρησιμοποιούνται σπάνια σε ενήλικες με σπονδυλολίσθηση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επιλεγμένες περιπτώσεις σε παιδιά.

3. Εγχύσεις

Οι εγχύσεις είναι ένας κοινός τρόπος αντιμετώπισης του πόνου από μια σπονδυλολίσθηση, κυρίως σε ενήλικες. Μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο του πόνου, δυστυχώς όμως παροδικά και μόνο.

4. Χειρουργική επέμβαση

Οι ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλολίσθηση ποικίλλουν ανάλογα με τα συμπτώματα που προκαλούνται και τον βαθμό της ολίσθησης.  Η ακριβής επέμβαση θα αποφασιστεί από τον ειδικό. Οι κίνδυνοι και τα πλεονεκτήματα καθώς και η μετεγχειρητική φροντίδα θα εξαρτηθούν από τον τύπο της απαιτούμενης χειρουργικής επέμβασης. Στα παιδιά συνήθως απαιτείται οπίσθια σπονδυλοδεσία με αποσυμπίεση των νεύρων. Χρησιμοποιούνται ειδικές ράβδοι και βίδες που τοποθετούνται στη σπονδυλική στήλη. Οι ράβδοι και οι βίδες διορθώνουν την ολίσθηση και σταματούν την επιδείνωση. Οι ράβδοι και οι βίδες μπορούν να συμπληρωθούν με ένα στήριγμα (κλωβό) αντικαθιστώντας τον δίσκο στο πάσχων τμήμα της σπονδυλικής στήλης (PLIF, TLIF, ALIF).