Πότε παρατηρείται: ΝΕΟΓΝΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ (ως το 1ο έτος ζωής)
Ορισμός διαθλαστικών ανωμαλιών:
α. υπερμετρωπία: ασαφής απεικόνιση μακρινών και κοντινών αντικειμένων διότι το υπερμετρωπικό μάτι εστιάζει το είδωλό τους, πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Η υπερμετρωπία οφείλεται στο μικρό αξονικό μήκος ή στην μειωμένη διαθλαστική δύναμη ενός οπτικού συστήματος σε σχέση με το μήκος του. Στην νεογνική και βρεφική ηλικία ο προσθιοπίσθιος άξονας των ματιών είναι μικρότερος, γι’ αυτό μια χαμηλή υπερμετρωπία έως 3Δ που δεν συνοδεύεται από υψηλό αστιγματισμό >1Δ είναι η πιο κοινή και φυσιολογική διαθλαστική κατάσταση.
β. μυωπία: ασαφής απεικόνιση ενός μακρινού αντικειμένου διότι το μυωπικό μάτι εστιάζει το είδωλό του μπροστά από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού. Η μυωπία οφείλεται στον μεγάλο προσθοπίσθιο άξονα του ματιού (αξονική μυωπία), την μεγάλη διαθλαστική δύναμη (διαθλαστική μυωπία) του οπτικού συστήματος (κερατοειδής – φακός) ή και τα δύο. Η ιδιαίτερη μορφή της που καλείται εκφυλιστική, συνοδεύεται και από εκφυλιστικές αλλοιώσεις όλων των χιτώνων του οφθαλμού. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελεί η συγγενής μυωπία, πρόκειται για αξονική μυωπία, συνήθως ετερόπλευρη, της τάξης περίπου 7-9 Δ με συνοδό αστιγματισμό 1,5-2,5 Δ, και μυωπικές αλλοιώσεις στον βυθό
γ. αστιγματισμός: ασαφής απεικόνιση κοντινών και μακρινών αντικειμένων, αφού η διαθλαστική δύναμη του ματιού δεν είναι ίδια σε όλους τους μεσημβρινούς του κερατοειδούς, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η εστίαση του ειδώλου σε ένα σημείο του αμφιβληστροειδούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο αστιγματισμός οφείλεται σε διαταραχές του σχήματος του κερατοειδούς χιτώνα. Αστιγματισμός οφειλόμενος στον φακό δεν είναι σπάνιος, είναι όμως συνήθως μικρού βαθμού.
Πότε δίνουμε γυαλιά; Γυαλιά ή/και φακοί επαφής χορηγούνται σύμφωνα με διεθνή πρωτόκολλα καθορισμένα από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής Οφθαλμολογίας και πάντα μετά από σκιασκοπία με κυκλοπληγία. Αδρά μπορούμε να πούμε ότι:
α. υπερμετρωπία >3Δ που συνοδεύεται από αστιγματισμό ή ακόμα περισσότερο από στραβισμό πρέπει να διορθώνεται από τον οφθαλμίατρο και μάλιστα στην τελευταία περίπτωση πλήρως
β. υψηλή μυωπία >5Δ διορθώνεται σταδιακά από τον οφθαλμίατρο, ενώ στις ετερόπλευρες περιπτώσεις και ιδιαίτερα στην συγγενή μορφή έχει ένδειξη η χρήση φακού επαφής
γ. αστιγματισμός > 1Δ , ιδιαίτερα εάν υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο ματιών στη δύναμη ή τον άξονά του, διορθώνεται από τον οφθαλμίατρο από την ηλικία των 2.5-3 ετών για να αποτραπεί το ενδεχόμενο εγκατάστασης αμβλυωπίας (“τεμπέλιασμα” του περισσότερο αμετρωπικού ματιού).
Η έγκαιρη (μέσα στην “κρίσιμη” περίοδο ωρίμανσης του οπτικού συστήματος) και σωστή διαθλαστική διόρθωση εξασφαλίζει ενήλικες με άρτια ανεπτυγμένο οπτικό σύστημα και άριστη όραση ώστε συχνά να μην χρειάζονται γυαλιά ή/και φακοί επαφής.
