Ένα παιδί έχει καθυστέρηση λόγου, όταν η γλώσσα που χρησιμοποιεί δεν ανταποκρίνεται στο επίπεδο της χρονολογικής του ηλικίας, αλλά θεωρείται φυσιολογική σε ένα κατώτερο αναπτυξιακό στάδιο.

Ο λόγος και η ομιλία του παιδιού αναπτύσσονται με τη σωστή σειρά, αλλά με πιο αργό ρυθμό. Η διαταραχή του λόγου αναφέρεται στη χρήση της γλώσσας, η οποία δεν ακολουθεί τα στάδια φυσιολογικής γλωσσικής ανάπτυξης.

Για την ανάπτυξη του λόγου του παιδιού, είναι απαραίτητες οι προγλωσσικές δεξιότητες, οι οποίες αφορούν την καλή βλεμματική επαφή του παιδιού, την εναλλαγή σειράς, τη μίμηση, την προσοχή και τη συγκέντρωση.

Αίτια

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του λόγου στα παιδιά.

Οργανικοί παράγοντες, όπως ο αυτισμός, η νοητική καθυστέρηση, οι νευρολογικές παθήσεις, η βαρηκοΐα εξαιτίας της έλλειψης ακουστικών ερεθισμάτων και οι σχιστίες που παρεμβαίνουν στο φυσιολογικό βάβισμα, είναι παράγοντες που μπορεί να είναι υπεύθυνοι για την καθυστέρηση λόγου.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η διγλωσσία και η έλλειψη ερεθισμάτων στο άμεσο περιβάλλον του παιδιού μπορούν να επηρεάσουν τη γλωσσική του ανάπτυξη.

Συναισθηματικοί παράγοντες, όπως η συναισθηματική ανωριμότητα του παιδιού μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του λόγου, καθώς τα παιδιά αποφεύγουν την επικοινωνία και δεν εκτίθενται σε καταστάσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης και πρόσληψης γλωσσικών ερεθισμάτων.

Διάγνωση

Ένα κατάλληλο πρόγραμμα θεραπευτικής παρέμβασης στηρίζεται στη σωστή διάγνωση. Η αξιολόγηση προσαρμόζεται ανάλογα με το επίπεδο και τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Η αξιολόγηση γίνεται στους τομείς της γλώσσας όπου το παιδί μπορεί να εμφανίσει δυσκολία.

Πιο συγκεκριμένα, αξιολογούνται οι προγλωσσικές δεξιότητες του παιδιού, το παιχνίδι, η κατανόηση, η έκφραση, η συντακτική δομή της πρότασης, τα μορφολογικά στοιχεία του λόγου, η άρθρωση, η φωνολογία, η σημασιολογία, η πραγματολογία, οι γνωστικές ικανότητες και αν χρειαστεί αξιολογούμε τη φωνή.

Η αξιολόγηση μπορεί να διεξαχθεί τυπικά με τη χρήση σταθμισμένων δοκιμασιών ή άτυπα μέσω της παρατήρησης και του παιχνιδιού.

Θεραπεία

Το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι εξατομικευμένο για το κάθε παιδί. Οι βραχυπρόθεσμοι και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι καθορίζονται βάσει της αξιολόγησης.

Οι προγλωσσικές δεξιότητες είναι βασικές για την ανάπτυξη του λόγου, οπότε ο λογοθεραπευτής αν χρειαστεί αρχικά δουλεύει τη βλεμματική επαφή, την προσοχή, τη συγκέντρωση και το παιχνίδι.

Μέσω του παιχνιδιού, η μάθηση γίνεται ευκολότερη, καθώς εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο του παιδιού και γίνεται εκμάθηση νέων εννοιών.

Είναι πολύ σημαντικό ο λογοθεραπευτής, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού, να δουλέψει τους τομείς της γλώσσας, στο επίπεδο της κατανόησης και της έκφρασης.

Γενικά παρατηρείται, ότι όσο πιο έγκαιρα ξεκινήσει το παιδί την παρέμβαση τόσο μεγαλύτερη βελτίωση θα παρουσιάσει.

Ο λογοθεραπευτής πρέπει να συνεργάζεται με τους επαγγελματίες που ασχολούνται με το παιδί και με το σχολείο του, ώστε να μπορούν να επιτευχθούν από κοινού οι στόχοι.

Όταν ένα παιδί παρουσιάζει καθυστέρηση λόγου είναι σημαντικό να γίνεται παραπομπή σε ΩΡΛ για να γίνει έλεγχος ακοής.

Σημαντικό ρόλο παίζει η συνεργασία με τους γονείς, καθώς η οικογένεια πρέπει να θεωρηθεί ως μέλος της διεπιστημονικής ομάδας.